Yapı Müteahhitlerinin Sınıflandırılması

TBMM'ye sunulan Yapı Müteahhitlerinin Sınıflandırılması ve Kayıtlarının Tutulması Hakkında Kanun Teklifi kapsamında müteahhitler sınıflandırılacak ve kayıt altına alınacak.

1999 yılından başlayarak günümüze kadar devam eden depremler sonucunda müteahhitlik mesleği daha çok sorgulanır hale geldi. Meslek yönetmeliklerle düzenlense de bu konuda temel yasaya ihtiyaç olduğu ortaya çıktı. Ülkemizde bir çok yapı izni, yetki, işlem sadece kağıt üzerinde yapılan sembolik bir prosedür haline geldi.

Herkes müteahhitlik yapamayacak

Müteahhitlik yapma vasfına sahip olmayan kişilerin müteahhitlik yaptığı ortaya çıktı. Mesleki belgelendirmeleri yapılmalı, belli sermaye ve bilgi birikimi olmayan kişilerin müteahhit olmalarının önüne geçilmesi gerekiyor. Aynı zamanda söz konusu mesleği yapan kişilerin inşaat sektörüyle ile ilgili tüm mühendislik meslekleriyle bire-bir bağlantılı çalışması zaruri hale geldi. 

Yasal düzenleme şart

Türkiye'de 450 bine yakın kayıtlı müteahhit olduğu, bunun 100 bin kişinin kamuya çalıştığı, 350 bin müteahhittin ise özel sektörde çalıştığı biliniyor. Bugüne kadar özel sektörde çalışan müteahhitten ancak 30-40 bini mesleki yetki belgesi alabildi. Bu konuda yönetmelikler yayınlansan da sektör denetim altına alınamadığı için yasal düzenleme yapılması şart oldu.

Kanun teklifi verildi

Bu kapsamda Yapı Müteahhitlerinin Sınıflandırılması ve Kayıtlarının Tutulması Hakkında Kanun Teklifi TBMM'ye sunuldu. Komisyonda görüşmeleri devam eden kanun teklifi kapsamında yapı müteahhitlerinin; ekonomik, mali, mesleki ve teknik yeterliklerine göre sınıflandırılarak yetki belgesi numarası verilmesine, kayıtlarının tutulmasına, belge numaralarının veya gruplarının iptaline ilişkin usul ve esasların belirlenmesi öngörülüyor.

Belgesi olmayan usta çalıştıramayacak

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından geçtiğimiz sene Resmi Gazete'de yayınlanan yönetmeliğe göre, 500 metrekare ve altında olan arsalara yapılacak olan yapılar için müteahhite gerek kalmadan arsa sahibi konutunu inşa edebilecek. Yapı müteahhitleri denetim olmadan tesisat ve yapı işlemlerini gerçekleştiremeyecek. İnşaatlarda belgesi olmayan usta çalıştırılamayacak.

EKONOMİK VE MALİ YETERLİLİK

İş yapacak ve şartlara uygun olan müteahhitlerin finansal tablolarına da dikkat edilecek. Ekonomik ve mali yeterlilik sağlayan müteahhitler belge almadan önceki yıla ait bilançosunda 

a) Cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,50,

b) Öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,10,

c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,75’ten küçük olması gerekiyor.

PERSONEL ŞARTI

Müteahhitlerin yetki belgesi grupları, mesleki ve teknik yeterlikler ile ekonomik ve mali yeterlikler esas alınarak, A, B, C, D, E, F, G, H ve geçici olmak üzere gruplandırıldı. Buna göre, 

a) A Grubu: İş deneyim tutarı yapım işleri eşik değerinin iki katını geçen ve ortalama yıllık usta iş gücü en az 50, teknik personel iş gücü en az 8 olanlar.

b) B Grubu: İş deneyim tutarı yapım işleri eşik değerinin 7/5’ini geçen ve ortalama yıllık usta iş gücü en az 24, teknik personel iş gücü en az 6 olanlar.

c) C Grubu: İş deneyim tutarı yapım işleri eşik değerini geçen ve ortalama yıllık usta iş gücü en az 12, teknik personel iş gücü en az 3 olanlar.

ç) D Grubu: İş deneyim tutarı yapım işleri eşik değerinin 2/3’ünü geçen ve ortalama yıllık en az 9, teknik personel iş gücü en az 2 olanlar.

d) E Grubu: İş deneyim tutarı yapım işleri eşik değerinin 1/3’ünü geçen ve ortalama yıllık usta iş gücü en az 6, teknik personel iş gücü en az 2 olanlar.

e) F Grubu: İş deneyim tutarı yapım işleri eşik değerinin 1/10’unu geçen ve ortalama yıllık usta iş gücü en az 3, teknik personel iş gücü en az 1 olanlar.

f) G Grubu: İş deneyim tutarı yapım işleri eşik değerinin 7/100’ünü geçen ve ortalama yıllık usta iş gücü en az 1, teknik personel iş gücü en az 1 olanlar.

g) H Grubu: İş deneyimi ve iş gücü koşulu aranmaz.

ğ) Geçici Grup: Ekonomik, mali, mesleki ve teknik yeterlikler ile iş deneyimi ve iş gücü koşulu aranmaz.

(2) Aynı veya ardışık gruplardaki ortak girişim durumunda, ortak girişimin belge grubu, yüksek gruptaki pilot/koordinatör ortağın belge grubunun bir üstü olarak değerlendirilir. Bunun dışındaki ortaklıkların belge grubu ise yüksek gruptaki ortağın belge grubu olarak değerlendirilir.

(3) Bu Yönetmelik kapsamında yetki belgesi grubu sahibi yapı müteahhitlerinden;

a) B, C, D ve E grubundakiler, yapı yaklaşık maliyeti, belge grubunun gerektirdiği asgari iş deneyim tutarını geçmeyen yapım işlerini,

b) F ve G grubundakiler, yapı yaklaşık maliyeti, belge grubunun gerektirdiği asgari iş deneyim miktarının 3/2’sini geçmeyen yapım işlerini,

c) H grubundakiler, yapı yaklaşık maliyeti, G belge grubunun gerektirdiği asgari iş deneyim miktarının 1/3’ünü geçmeyen yapım işlerini üstlenebilirler.

ç) A grubu için bir kısıtlama uygulanmaz.